۲ مطلب در اسفند ۱۳۹۵ ثبت شده است

کاخ هفت‌دست اصفهان

کاخ هفت دست در کنار کوشک آیینه خانه در باغ سعادت آباد اصفهان عمارتی ممتاز از میراث دوره صفوی بود که در ساحل جنوبی زاینده رود قرار داشت و به دست ظل السلطان ویران شد. عمارت هفت‌دست به فرمان شاه صفی ساخته شد. شاه صفی این کاخ را به یاد جد خود شاه طهماسب بین سال‌های ۱۰۰۶ تا۱۰۲۱ هجری قمری زمانی که از اصفهان به رتق و فتق امور ممالک محروسه مشغول بود ساخت. بر سر در تالار آیینه یا کاخ آیینه خانه نوشته شده بود: «بندۀ شاه ولایت طهماسب» مکان آن در جنوب زاینده رودحد فاصل پل خواجو و پل جویی بود. کاخ آیینه خانه دارای ایوان و حوضی همانند چهل ستون به مساحت۵۰ هزار مترمربع با ارتفاع ۴۱ متر بود با این تفاوت که تعداد ستون‌های ایوان ۱۶ عدد و با فاصلۀ ۶۲ متر از زاینده رود بوده‌است. از ویژگی‌های این بنا نصب آیینه‌هایی به ابعاد ۲ و نیم متر و بزرگ‌تر بوده و مکانی برای تفریح و سرگرمی بشمار می رفته‌است.

 «جابری انصاری» در کتابش «تاریخ اصفهان» درباره عظمت کاخ هفت دست می نویسد: «هفت‌دست عباسی که امروزه زمینش کارخانه نساجی وطن  شده، ایوان مدائن و کاخ خورنق و سدیر، کفش انداز آن نشدی و از بس سنگ و ساروج محکم در آن کار شده، کوهی بود جلو سیل زاینده رود که هزاران سال توفان امواج رودخانه شکستی به بنیانش نمی داد و بیش از بیست هزار زرع زمین با زیر عماراتش بود و گرداگرد صد حجره های تو در تو همه گچ بری و زر اندود، میناکاری استادانه، محیرالعقول، دو حمام زنانه و مردانه داشت، زمین و ازاره ها سنگ مرمر شفاف و حوض هایی از مرمر و سنگ سماق و تختگاه شاه عباس دو ساعت ها چشم تماشاییان را خیره می داشت». تخت شاه عباس دوم در این کاخ بر روی تخت سنگی بزرگ مرمری مانند آیینه صیقلی به طول هفت متر و عرض بیش از سه متر قرار داشته که موج های طبیعی بر جلوه آن می افزوده است.

در کتاب «نصف جهان فی تعریف الاصفهان» نوشته «محمدمهدی اصفهانی» در ۱۳۱۴ قمری آمده است: هفت دست در اصل هفت دستگاه کاخ بوده که در آن زمان تنها یکی از آنها باقی مانده بوده است. بیش از بیست هزار زرع زمین با زیر عماراتش بود و گرداگرد صد حجره های تو در تو همه گچ بری و زر اندود، میناکاری استادانه، محیرالعقول، دو حمام زنانه و مردانه داشت، زمین و ازاره ها سنگ مرمر شفاف و حوض هایی از مرمر و سنگ سماق و تختگاه شاه عباس دو ساعت ها چشم تماشاییان را خیره می داشت» تخت شاه عباس دوم در این کاخ بر روی تخت سنگی بزرگ مرمری مانند آیینه صیقلی به طول هفت متر و عرض بیش از سه متر قرار داشته که موج های طبیعی بر جلوه آن می افزوده است.

کاخ هفت دست در سال ۱۲۷۰ شمسی به دستور ظل السلطان، حاکم قاجار اصفهان تخریب شد. بعدها بخشی از محوطه در خیابان قرار گرفت و در بخش دیگری کارخانه نساجی وطن احداث شد که پس از تعطیلی این کارخانه تبدیل به منطقه مسکونی گردید و نام پارک آیینه‌خانه و خیابان هفت‌دست همچنان بر آن باقی است.

تصویر پل چوبی و کاخ هفت‌دست در اوایل حکومت قاجار (زمان محمدشاه)

عکسی از کاخ هفت‌دست

تصویر آیینه‌خانه در اوایل حکومت قاجار (زمان محمدشاه)

کاخ هفت‌دست در سده نوزدهم

کاخ هفت‌دست و کوشک (پاویون) آیینه خانه و پل چوبی؛ عکس از ارنست هولتسر،

تصویری رسم شده در دوران صفویه در کتاب ژان شاردن در این تصویر پل چوبی سمت راست آن کاخ سعادت‌آباد، بالای کاخ عمارت آیینه‌خانه، سمت راست آیینه‌خانه عمارت نمکدان، تصویر شده است

۱۲ اسفند ۹۵ ، ۰۸:۱۳ ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
anahita amani

کاخ آیینه خانه اصفهان

عمارات باغ سعادت آباد و کاخ آیینه خانه به فرمان شاه عباس دوم ساخته شده است. مکان آن در جنوب زاینده رود در فاصله میان پل خواجو و پل چوبی (که در آن زمان حکم پل اختصاص این مجموعه را داشت) قرار داشت. کاخ آیینه خانه دارای ایوان و استخری همانند کاخ چهلستون به مساحت پنجاه هزار مترمربع با بلندای ۴۱ متر بود با این تفاوت که شمار ستون‌های ایوان ۱۶ عدد و با فاصلهٔ ۶۲ متر از زاینده رود بوده‌است. از ویژگی‌های این بنا نصب آیینه‌هایی به ابعاد ۵/۲ متر و بزرگتر بوده و مکانی برای تفریح و سرگرمی به شمار می‌رفته‌است. آیینه‌خانه در سال ۱۲۷۰ شمسی به دستور ظل السلطان، حاکم قاجار اصفهان تخریب شد. 

کاخ آینه خانه اصفهان (عکس از ارنست هولستر)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

۰۱ اسفند ۹۵ ، ۱۲:۱۹ ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
anahita amani