خانه تاریخی زند یا موزه مردمشناسی قم با ادغام خانه دو برادر به نامهای حاج قلی خان و حاج علی خان زند که در عهد قاجار میزیستهاند، ساخته شده است . این خانه به سبک و سیاق عمارت های دوران قاجار ساخته و در در محله قدیمی چهار مردان قم واقع شده است. در ساخت این بنا از سنگ، گچ و چوب استفاده شده و 14 اتاق دارد. معماری این بنا منطبق بر معماری مناطق کویریست و بخش جالب آن تعبیه بادگیرهای برای تنظیم دما در تمام فصول سال است. این موزه تنها موزه مردم شناسی در قم است که به زندگی مردم در ادوار گذشته به خصوص دوران قاجار میپردازد. از اشیایی که در این مجموعه برای بازدید قرار داده شده میتوان به اسباب، اشیاء و لوازم زندگی، پوشاک، ابزار کار، لوازم صنعتی و کشاورزی، سفالهای دوران سلجوقی با قدمت 800 ساله، منبر 600 ساله، دربهای تاریخی، ظروف تزئینی، تپانچه و... اشاره داشت. پیکرهای به شکل گاو و از جنس خمیر شیشه متعلق به قرن 6 و 5 و تبرهای برنزی هزاره اول و دوم پیش از میلاد از قدیمیترین اشیاء موجود در این مجموعه است. به نمایش گذاشتن نشانههای سنتی و قومی یک کشور یا منطقهای از آن و شناساندن ارزشهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و تاریخی آنها به مردم از مهمترین اهداف تاسیس این موزه به شمار میآید. خانه تاریخی زند در سال ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
🌼