خانه تاریخی سهروردی اصفهان با قدمت حدود 130 سال، پس از مرمت و بازسازی در خرداد ماه سال 1398 افتتاح شد. هتل سنتی سهروردی با معماری جالب و فضای سنتی حس یک زندگی ساده و نوستالژیک را تداعی میکند. خانه سنتی سهروردی دارای 9 اتاق برای اقامت مسافران و گردشگران است و هر یک از اتاق های آن نامی به خود اختصاص داده است.
خانه قزوینی های اصفهان از بناهای دوران ناصرالدین شاه قاجار است. این خانه که تا اوائل دهه ۱۳۵۰ در مالکیت افراد بوده و به صورت خانه مسکونی مورد استفاده قرار می گرفت به نام خانه قزوینی ها معروف بود. خانه قزوینی ها در منطقه شهشهان واقع شده است. خانه‌ای تاریخی در اصفهان است که قدمت آن به دوران ناصرالدین شاه قاجار باز می‌گردد. این خانه شامل اندرونی و بیرونی و حیاط‌هایی است که گرداگرد آنها اتاق‌های بسیاری قرار دارد. ضلع شمالی هر حیاط بلندتر از دیگر ضلع‌های آن است و از اهمیت بیشتری نسبت به دیگر ضلع‌ها برخوردار است. از دیدنی‌های بیرونی خانه می‌توان به شاه‌نشین با مقرنسهای ظریف که آن را به زیبایی آراسته یاد کرد. همچنین درهای شاه‌نشین که شیشه بندی منقوش دارند، آن را به اتاق‌های مختلف پیوند می‌دهند. بخش بیرونی همچنین دارای یک تالار پذیرایی در سمت غربی است که با گچبری و آینه‌کاری تزیین شده و در سمت شرقی، یک تالار پذیرایی، تعدادی اتاق‌های کوچک‌تر و ایوان‌های سراسری، و همچنین هشتیهای سرپوشیده و بخش‌های خدماتی قرار دارد. بخش‌های اندرونی در شرق حیاط اصلی قرار دارند. تعدادی تالار و حجره در این بخش واقع است. بخش جنوبی خانه ویژهٔ سکونت خدمتکاران بوده و اصطبل‌ها نیز در این بخش قرار داشته‌اند. بخش اندرونی خانه به وسیلهٔ یک راهرو دسترس پذیر می‌باشد. بازدید کننده، در هنگام ورود به محوطه، مستقیم به بخش بیرونی آن وارد میشود، ولی برای رسیدن به بخش اندرونی باید از چند راهرو بگذرد. ورودی فعلی خانه در انتهای بن بستی به شکل دالان قرار گرفته که ابتدا و انتهای آن سرپوشیده است. در طول این دالان طویل دیوار خانه کهکشانی قرار دارد که به صورت مشبک آجری بازسازی شده است. خانه قزوینی ها دارای یک ورودی اصلی است که در کوچه امام جمعه قرار دارد و دالانی طویل با فضاهای مختلف خانه ارتباط برقرار می شود. پس از عبور از این دالان طویل در سمت راست به حیاط خلوت می رسیم. این حیاط خلوت با راهروئی که دارای ۲ خم است، حیاط خلوت را به حیاط خانه مربوط می کند. در انتهای این راهرو هشتی بسیار زیبا و ساده ای خودنمائی می کند که از سمت راست به حیاط اندرونی مربوط می شود. قسمت اصلی این خانه اندرونی است که با حیاط بزرگ و ساختمان هائی که در چهار طرف آن قرار دارند بیشترین فضای این مجموعه را اشغال کرده اند. سالن اصلی خانه یا شاه نشین دارای پنجره ارسی و سه در بسیار نفیس است که شیشه های رنگی و مشبک ریز نقش از عناصر اصلی و زیبای آن محسوب می شوند. طاق این سالن با مقرنس های گچبری شده پوشش داده شده است. در طرفین سالن درهائی است که به اتاق های بزرگ مجاور راه دارند. این درها نیز دارای شیشه های رنگی هستند. اتاق های سالن به صورت طاق و تویزه ساده و فاقد تزئینات هستند. در غرب خانه یک سالن پنج دری ارسی است که دارای تزئینات آئینه کاری و گچبری است و طرفین آن با دو ایوان کوچک و دو اتاق سه دری فضای جبهه غربی را کامل می کنند. در جنوب حیاط سه ایوان کوچک براساس اصل قرینه سازی ساخته شده است. این خانه در سال ۱۳۵۳ از طرف دولت وقت خریداری شده و در اختیار وزارت فرهنگ و هنر آن روز قرار گرفت. از همان زمان تعمیر و بازسازی و مرمت آن شروع شد و به عنوان محل سازمان ملی حفاظت آثار باستانی مورد استفاده قرار گرفت در حال حاضر این خانه زیبا و خانه کهکشانی محل اداره کل میراث فرهنگی استان است.
براساس مطالعات و بررسی های انجام گرفته، این خانه از آثار اوایل دوره ی صفویه بوده و با گذشت زمان در آن تغییرات و تحولاتی به وجود آمده است. این خانه در منتهی الیه غربی باغ جمیلان ساخته شده و طول محوطّه ی اصلی آن به اندازه ی عرض باغ بوده است. این خانه از نوع خانه های ایوان دار متعلّق به اوایل دوره ی صفویه می باشد. این گونه خانه ها اصولاً دارای ایوان در قسمت میانی و تالار اصلی در جبهه ی شمالی ایوان و اتاق ها در طرفین شرقی و غربی آنبوده اند. از این شیوه ی معماری در خانه های قدیمی اصفهان به خصوص در محله ی جلفا تعداد قابل توجّهی شناخته شده و شاید قدیمی ترین نمونه از این فضای معماری را بتوان در مرحله دوم توسعه کاخ چهل ستون در جبهه شرقی کاخ شناسائی کرد. تزئینات خانه ی تاریخی بخردی دارای اصالت، خلوص و سادگی سبک معماری اوایل دوره ی صفویه هستند. خانه تاریخی بخردی در محلّه سنبلستان یا سنبلان در شمال شهر اصفهان کنونی واقع شده است. این محلّه در دوران پیش از اسلام از روستاهای مجموعه سپاهان بوده است و در دوران اسلامی در پی پیوند این مجموعه روستاها شهر اصفهان به وجود می آید. محلّه سنبلان در جبهه شمال غربی شهر واقع می شود و زمانی که علاءالدوله ی کاکویه، از حکمرانان آل بویه، شهر را محصور می نماید محلّه ی سنبلان در داخل حصار واقع می گردد.
امامزاده شورا اصفهان کوچک ترین گنبد امامزاده را دارد. امامزاده شورا در محله شهشهان اصفهان و در خیابان جعفریان واقع شده است. در اطراف این امامزاده قبرستان قدیمی روشاباد قرار داشته است. این امامزاده منسوب به نوادگان امام جعفر صادق (ع) می باشد.
ظل السلطان در زیر تنها تصویر باقیمانده از عمارت گلدسته نوشته است: «عمارت گلدسته که اهل قلم صفویه در او می نشستند، حالا خراب شده است».
«انگلبرت کمپفر» سیاح آلمانی از دولتخانه صفوی نقشه بسیار دقیقی بجای گذاشته است. کمپفر که در زمان شاه سلیمان صفوی در قالب هیئت نمایندگی سوئد به مدت بیش از یک سال در اصفهان ساکن میشود، فرصت خوبی به دست می‌آورد برای ترسیم نقشهای جامع از قلب تپنده حاکمیت صفوی در اصفهان. در این نقشه کمپفر به توصیف دقیق یکی از باغ‌های زیبای صفوی می‌پردازد که شاید در هیچ سفرنامه دیگری از آن حرفی به میان نیامده است. بر اساس نقشه انگلبرت کمپفر، باغ گلستان یا باغ گلدسته در سمت شرقی باغ بلبل یا پارک شهید رجایی فعلی و چسبیده به آن (بلوار هشت بهشت کنونی) قرار داشته است. باغ گلستان که به دلیل وجود عمارت زیبای گلدسته، به باغ گلدسته هم مشهور است، به دلیل معماری هشت گوشه زیبایش در نقشه کمپفر دارای جایگاه ویژه ای است. از آن جا که راستای ساخته شدن باغ‌ها و کاخ‌های دولتخانه شرقی، غربی و اغلب به شکل مستطیل و مربع است، باغ گلستان با شکل هشت گوش نزدیک به مدور خود کل ساختار دولتخانه را تحت تاثیر قرار داده است. کمپفر درباره شکل هندسی این باغ می‌نویسد: «... طرح آن یک هشت ضلعی است با ابعاد کوچک ولی در عوض با مراقبت بسیار در باغبانی این عیب آن را جبران کرده‌اند». این باغ هر چند کوچک بوده اما به دلیل باغچه کاری‌ها و گل کاری‌های شعاعی شکل خود بسیار زیبا و سحرآمیز جلوه می‌کرده است. «دور تا دور باغ خیابانی است که دو طرف آن را چنار کاشته‌اند. یک جوی آب سنگی تا مرکز باغ تعبیه شده است». کمپفر وجه تسمیه این باغ را گل‌های سرخ فراوانی می‌داند که در آن کاشته میشود. یکی از عناصر اصلی زیبایی باغ گلستان بی تردید عمارت دو طبقه گلدسته در وسط باغ بوده است. این همان عمارتی است که تنها یک عکس از آن باقی مانده است. البته کمپفر آن را در اوج شکوهش به خوبی به تصویر می‌کشد: «... در وسط باغ یک کاخ دو طبقه شش بر به چشم می‌خورد که قسمتی از آن را با آجر سفید و قسمت دیگر را با آجر رنگین ساخته‌اند و چنارهای مرتفع اطراف عمارت سایه خود را بر آن می‌افکنند. از هشت طرف خیابان‌هایی مانند شعاع به این کاخ که تالارها و ناهارخوری‌های طاق دار متعدد آن به بهترین وجه ساخته و تزئین شده است منتهی میشود. طرح و نقشه خارجی آن را به یک نگاه می‌توان تشخیص داد. بر فراز بام یک محل نگهبانی کاشی کاری شده ساخته‌اند که بی شباهت به یک طبقه سوم نیست. به صورتی که ارتفاع بنا تقریبا به ارتفاع درختان می‌رسد». کمپفر زیرزمین دلگشا و زیبای عمارت گلدسته را نیز توصیف کرده است: «همچنین زیرزمینی در این بنا هست که از نظر وسعت بر سطح زیر بنای خود کاخ افزونی دارد و باید برای رسیدن به آن از دوازده پله پایین رفت. این زیرزمین به اتاق‌های کوچک متعددی که تاق قوسی دارد تقسیم شده. کف آن را با سنگ مرمر فرش کرده‌اند در حالی که دیوارها را در قسمت پایین با سنگ قرمز و در قسمت‌های دیگر با کاشی آبی پوشانده‌اند... در زیرزمین دو حوض هست که یکی از آنها با آبی که از باغ می‌آید پر میشود. از حوض دوم آب زیر سقف فواره می‌زند». این بهشت کوچک و کمتر شناخته شده صفوی، آن طور که ظل السلطان پای عکس یادگاری این بنای تخریب شده می‌نویسد، سرای اهل قلم صفوی بوده است. البته در صحت این جمله تردید هست زیرا که هیچ سند معتبر دیگری برای تایید یا رد این مدعا وجود ندارد. اما در هر صورت، چنین بنای دلگشایی، اگر در دوره صفوی به اهل قلم اصفهان تخصیص داده می‌شد نیز پُر بیراه نبود.
یکی از زیباترین خانه‌های تاریخی اصفهان خانه تاریخی جواهری است. بنای خانه تاریخی جواهری به علت قرار گرفتن در بافت تاریخی- فرهنگی اصفهان توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری این شهر مرمت و بازسازی گردید و در سال 1384 به شماره ۱۳۰۱۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. در این میان اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان نیز با هدف ایجاد فضایی مناسب برای هنرمندان به منظور تولید، آموزش، تبادل تجربیات، حفظ رشته های سنتی در حال فراموشی، ابداع، نوآوری و فروش محصولات بومیان و هنرمندان خوش ذوق اصفهان، در سال ۱۳۸۶ به عنوان سرای هنرهای سنتی و صنایع دستی مورد بهره برداری قرار گرفت و در طول سال علاقه‌مندان بسیاری در کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی این مجموعه شرکت می‌کنند تا در فضای نوستالژیک خانه تاریخی با هنر اصیل هنرمندان ایرانی از نزدیک آشنا شده و از استادان خوش ذوق آموزش ببینند. پلان خانه جواهری اصفهان مربعی شکل است که با فضاها و معماری چهار جبهه خود، به همراه حیاط چهارگوش و همچنین پوشش فضاهای طاق و تختی و تویزه که دور تا دور این خانه را احاطه کرده‌اند، چشم هر بیننده‌ای را خیره خود میکند. قدمت خانه جواهری اصفهان به دوره قاجار برمی‌گردد. در ضلع جنوبی خانه تاریخی جواهری فضاهای زیبایی که شامل تالاری در وسط، با نمایی مشرف به حیاط و طاقچه‌های هلالی شکل و همچنین نوعی دیگر از طاقچه بلندهای چهارگوش قرار دارد. همچنین در ضلع شرقی خانه، از تالاری با یک پیش آمدگی مزین به اُرسی سه لنگه چوبی و اتاق‌های جانبی با سه دری‌های مشرف به حیاط و دو ایوان که در طرفین تالار قرار دارند. در روبروی این تالار، حوض مستطیل شکلی قرار دارد که هوای سرداب زیر تالار و اتاق‌های جانبی، توسط آبِ حوض تهویه می‌گردد. ضلع غربی خانه تاریخی جواهری با همان سرای هنرهای سنتی و صنایع دستی اصفهان ، قرینه ضلع شرقی این مجموعه تاریخی است، با این تفاوت که ضلع غربی دارای اتاق پنج دری در میانه و دو اتاق سه دری در طرفین است و نمای آنها با چهارستون گچبری شده‌اند، فضاهای داخلی اتاق پنج دری، دارای تزیینات فراوانی است که این فضاها به‌وسیله سه‌دری‌های چوبی با یکدیگر ارتباط می‌یابند. پوشش فضاهای ضلع شمالی، نیز در خانه جواهری اصفهان به صورت تختی است و سه اتاق با یک مقیاس را در خود جای داده است. حوضخانه نیز از دیگر قسمت‌های دیدنی خانه جواهری اصفهان به شمار می‌رود که در تقاطع دو ضلع جنوبی و غربی قرار دارد و فرم آن به صورت هشت کشکولی و حوضی هشت ضلعی در میانه آن است و توسط پنج دری چوبی، به فضاهای ضلع غربی و حیاط این خانه ارتباط می‌یابد. در طبقه دوم خانه جواهری اصفهان، بهارخواب قرار گرفته که در طرفین آن، دو اتاق و همچنین روی فضای کوچه مجاور خانه، تالاری با نمای پنج دری وجود دارد که دسترسی به فضای داخل اتاق ضلع غربی، از طریق دو در چوبی طرفین اُرسی، میسر م‌شود. این فضا، ایوانی مسقف دارد که روی ستون‌های گچی با سرستون‌هایی گچبری شده قرار گرفته است. در ورودی خانه پس از سردربه هشتی‌هایی برخورد می‌کنید که توسط دو خَم 90 درجه به حیاط متصل می‌گردد. تزئینات به کار رفته در خانه جواهری که شامل نقاشی‌های شیر و شکر، اُرسی‌های پنج‌لنگه و سه‌لنگه، بخاری‌های گچبری شده و شیشه‌های الوان میشود که در قسمت تالار اصلی (شاه‌نشین)، ضلع غربی و بهارخواب طبقه دوم قابل مشاهده است. در زیرزمین جبهه جنوبی خانه، نمونه‌هایی از کاشی‌کاری روی زمینه آجر، به شیوه صابونکی و معقلی وجود دارد که توجه همگان را در این خانه تاریخی اصفهان مجذوب خود میکند.
آتشکده زرتشتیان اصفهان واقع در خیابان نظر شرقی، روبروی تالار اندیشه، کوچه سیچان، کوچه سجاد، قرار دارد. بدون شک مردم گی یا جی امروزی در روزگاران پیش از اسلام را پیروان آئین زرتشت تشکیل می داده است. کهن ترین یادگار تاریخی اصفهان که همانا آتشگاه اصفهان بر فراز تپه ای بلند است ، از زرتشتیان و آئین ایشان در گذشته سخنها دارد. با ورود تازیان به این سرزمین ، گروهی از ایشان دین نوین (اسلام) را پذیرفتند ، گروهی به خاور کوچ کردند و گروهی ماندند و همچنان بر باورهای دینی خود پایدار ماندند. در روزگار صفویه در نیمروز زاینده رود و در نزدیکی پل خواجو ، محله ای به نام گبر آباد زرتشتی نشین بوده است. آنگونه نیز که در سفر نامه ها آمده است در روزگار پادشاهی شاه عباس دوم ، دخمه ی ایشان که در نزدیکی کوه صفه قرار داشته ، به توپ بسته شده است و از میان رفته است. بنا بر این ، گروهی دیگر از زرتشتیان چاره را بر کوچ دیده و به یزد یا کرمان پناه برده اند. از آخرین دوره ای که آتشکده ایشان فروزان بوده است نیز گواه چندانی بر جای نمانده است ، لیکن با سرد شدن آتش آن روشن است که گروهی دیگر از ایشان کوچ کرده اند. مروزه تنها حدود 250 نفر زرتشتی در اصفهان زندگی می کنند و آتشکده ای به نام » درب مهر گوهر و مهربان» در محله سیچان دارند و انجمن فرهنگی زرتشتیان نیز در نزدیک این آتشکده نیز قرار دارد.(برگرفته از کتاب: اصفهان این همه هست این همه نیست نوشته جناب آقای منصور قاسمی انتشارات نقش خورشید) بهدینان این دیار در زمان خلافت بنی امیه با وجود فشارهای فراوان به آیین نیاکان خود وفادار مانده و تعداد اندکی به اسلام گرویدند.اما در زمان خلافت بنی عباس و بهدرب مهر اصفهان ویژه در در دوران آل بویه دیگر اکثریت این شهر را زرتشتیان تشکیل نمی دادند. به طوریکه با اتفاقات و رویدادهایی که افتاد ایرانیان تغییر دین داده و مسلمان شدند. اتفاق جالب توجه این دوره تخریب آتش ورهرام اصفهان و تبدیل آن به مسجد جامع است. به طوریکه هنوز آثار آپرینگان(آتشدان) آن در اتاقی دیده می شود.این یک موضوع قابل تامل است که مساجد جامع بر آتش ورهرام ها ساخته می شدند و مسجد های دیگر در جایگاه آدریان ها. در دوران مغول و تاتار تعداد بهدینان اصفهان به شدت کاهش می یابد، به طوریکه اکثریت انها به یزد و کرمان و تعدادی دیگر به هندوستان می کوچند. با ظهور صفویه و بروز سیاست تمرکز قدرت شاهد کوچ تعدادی از بهدینان به اصفهان و استقرار آنها در محله گبر آباد هستیم.آنها در این محله آتشکده ساخته و دوباره به نیایش دادار اورمزد پرداختند. بنابر اظهارات موبد بهزاد نیک دین،آثار کمی از محله گبر آباد باقی مانده و معلوم نیست آتشکده در کجا بوده است. شاردن در سفرنامه اش آورده ؛ تعداد بهدینان از 3میلیون نفر به 200هزار نفر دراواخر صفویه کاهش می یابد. جالب است که بدانید شاه سلطان حسین صفوی در یک روز 20 هزار زرتشتی را در اصفهان به قتل می رساند. تنها تعداد کمی از زرتشتیان اصفهان از این مهلکه جان سالم به در بردند و به خرمشاه یزد و قنات غسان کرمان کوج کردند. بنابر اظهارات موبد بهزاد نیک دین موبد نیایشگاه و آتشکده درب مهر و گوهر اصفهان ،اولین زرتشتی که به اصفهان در دوران معاصر کوچ کرد ،حدود سالهای 1330بود که پس از آن دیگران از یزد و کرمان آمدند. درب مهر اصفهان درسال 1357 توسط دَهِشمندان نامدار بهدین ارباب کیخسرو ، جمشید و رستم و خانم های مهرانگیز و پروین مهربانی زرشتی به نامگانه مادرشان،گوهر بهرام گشتاسب پور و پدر گرامیشان،مهربان رستم مهربانی زرتشتی بنیان گذاشته شد تا یادگار آتش ورهرام بزرگ اصفهان باشد. آتش ورهرامی که ذکر آن در تواریخ ثعالبی ، گردیزی و طبری آمده است.
کاخ هشت بهشت اصفهان در دوره‌ی زمامداری شاه سلیمان صفوی و در سال 1080 هجری در باغ بلبل بنا گردید. کاخ در دو طبقه و بر یک پایه‌ی هشت ضلعی به بلندی 130 سانتی‌متر بنا شده است.
این عمارت ۳۰ متر طول و ۳۵/۲۶ متر عرض دارد، از سطح مجاور باغ آن دو متر بلندتر است و به‌وسیله دو پلکان ۱۰ پله‌ای (متصل به نماهای شرقی و غربی قصر) از زمین جدا میشود. پس از آن ایوانی با دو ستون چوبی بلند وجود دارد که با ورودی‌هایی به سرسرای مرکزی ارتباط پیدا میکند. طاق این سرسرا به یک نورگیر گنبدی شکل با هشت پنجره چوبی ختم میشود. در وسط سرسرا حوضی هشت‌ضلعی قرار دارد که قطر آن ۳۰/۳ متر است و فواره دارد. درهای اطراف این سرسرا به اتاق‌های هشت‌ضلعی راه می‌یابد که به پذیرایی از زن‌ها اختصاص داشته است.
این کاخ نشانه ای از دوران باشکوه صفویان می‌باشد که لقب زیباترین کاخ دنیا را در آن زمان نصیب خود کرده است. ایوان اصلی به‌سوی شمال قصر و هشت‌ضلعی است و دو ستون بلند از چوب سرو دارد. در وسط ایوان اصلی حوضی به طول ۸۰/۲ و عرض ۳۰/۲ با فواره‌ای در میان آن ساخته شده است. سقف این ایوان دارای تزیینات بسیاری است و دیوارهای داخلی قصر هم با نقاشی و طلاکاری و اشکال پرندگان مختلف و گل‌های رنگارنگ و شیشه‌کاری‌ها و آینه‌کاری‌ها تزیین‌شده‌اند. در این سرسرا دو تابلو نقاشی بزرگ دیده میشود که فتحعلی شاه را روی تخت نشان می‌دهد و در اطراف او چند نفر از فرزندانش قرار گرفته‌اند. تمام این عمارت روی زیربنایی قرار گرفته است که پایه بنا محسوب میشود و از مرمرهای زیبای تبریز ساخته شده است.
اتاق‌های طبقه اول در چهار گوشه عمارت تزییناتی از گچبری و نقاشی دارند. در طبقه دوم عمارت نیز مجموعه‌ای از رواق‌ها، اتاق‌ها، طاق‌ها و پنجره‌ها بر زیبایی آن می‌افزاید. این طبقه به راهروها و اتاق‌های متعددی تقسیم شده است که هر یک تزیینات ویژه خود دارند. در برخی حوض آب و در بعضی بخاری‌های دیواری تعبیه‌شده‌اند. دیوارها را نیز آینه‌های فراوان پوشانیده‌اند.
ایوان شمالی کاخ، حوضی مرمرین با ژرفای کم به نام حوض مروارید دارد، ایوان نیمروزی کاخ نیز فرایندی آبشارگونه، در دیواره‌ی ایوان به صورت یک کانال قایم طراحی شده که از حوضی با پوشش مسین از طبقه‌ی بالا، آب جریان یافته و هم چون آبشار به درون حوض کوچک پایینی می‌ریزد. اتاق‌های کاخ به طور کامل به نقاشی دیواری و آیینه کاری آراسته بوده که قسمت بیشتر آنها در دوره‌ی قاجاریه از بین رفته است.
عمارت هشت بهشت در دوره سلطنت ناصرالدین شاه قاجار و حکومت ظل السلطان بر اصفهان به مدرسه همایونی تبدیل شد. میر سید علی جناب مولف تاریخ (الاصفهان) در صفحه ۶۴ از این کتاب که دفتر اول آن در تاریخ ۱۳۴۲ هجری قمری در مطبعه فرهنگ اصفهان به چاپ رسیده است، چنین شرح می‌دهد: ظل السطان مدرسه همایونی را در هشت بهشت تأسیس کرد تحت ریاست علی‌خان ناظم العلوم، دو سال بیشتر دوام نکرد لیکن اثرات خوبی گذارد.
علت معروفیت مناره باغ قوشخانه اصفهان به سبب نزدیکی به باغ قوشخانه که از باغ های سلطنتی صفوی و محل پرورش بازهای شکاری و پرندگان نامه بر پادشاه بوده است به این نام شهره شده است. در حال حاضر این مناره در نزدیکی دروازه کهن طوقچی قرار گرفته است و به همین دلیل آن را به نام‌های باقوشخانه و طوقچی نیز می‌خوانند و زمانی نیز به دلیل همسایگی با آرامگاه علی بن سهل، منار علی بن سهل نیز خوانده می‌شده است. مناره باغ قوشخانه در شمال غربی محله جویباره اصفهان در کنار باغ قوشخانه قرار دارد. کارشناسان با توجه به تزئینات و شیوه معماری زمان بنیاد آن را سده ی هشتم هجری و یادگار دوره ی ایلخانی می‌دانند.در گذشته در مجاورت دروازه شهر بود . به دلیل مجاورت با مقبره علی ابن سهل با عنوان مناره علی ابن سهل نیز شناخته می شود .جدیدترین نام مشهورش ، مناره باغ قوشخانه است که به علت نزدیکی به باغ قوشخانه می باشد . بخشی از نوک و کاشی های مناره فرو ریخته است . این سازه با 38 متر ارتفاع و پلکانی کاملا معمولی دارای تزییناتی است که در آن پنج بار تکرار مارپیچ واژهٔ الله‌اکبر به خط کوفی بنایی فیروزه‌ای بر زمینه آجری همراه با نقشهای اسلیمی ختایی به چشم می خورد و از نظر تزئینات و ویژگی‌های هندسی نیز اثری کم‌نظیر به شمار می‌رود.
مسجد بابا سوخته که با نام مسجد سلطان ابوسعید بهادرخان نیز شناخته می شده است در کنار باغ سلطنتی قوشخانه قرار داشته است. مسجدی زیبا با کاشی کاری های حیرت انگیز که بنابر خاطرات بیان شده در سفرنامه سیاحان در مقابل باغ قوشخانه همچون نگینی میدرخشیده است. هم اکنون تنها مناره خشتی 38 متری آن باقی مانده است. با بالا رفتن مناره هر آن از قطر آن کاسته می شود. بر روی گنبد با خط معقلی زیبایی به رنگ فیروزه ای کلمه جلاله الله به زیبایی تمام چند بار پشت سر هم تکرار شده است. با تمام شدن تکرار این کلمه مقدس بر بدنه مناره کتیبه ای زیبا مزین به آیه ای شریف از قرآن کریم با خط سفید بر روی زمینه فیروزه ای چشم نوازی به چشم می خورد. کتیبه ای که فقر بندگان و غنای خالق را یاد آور میشود. علاوه بر کتیبه و خطوط معقلی نقوش زیبای اسلیمی و گاه گاهی ختایی نیز بر بدنه مناره به چشم می خورد. بالای کتیبه چند ردیف مقرنس کاری ظریف به چشم می خورد که با کاشی های فیروزه ای، سفید و اندکی لاجوردی به زیبایی آراسته شده است. بعد از مقرنس کاری و دوالی که بر فراز آن قرار گرفته است بازهم مناره ادامه پیدا می کند. در این قسمت نیز کاشی کاری های ظریفی به رنگ لاجوردی، سفید و فیروزه ای بدنه مناره را در بر گرفته است. در این قسمت از معرق کاشی و کاشی های گره ای برای تزئین مناره بهره برده شده است. انتهای این مناره نیز سازه ای به شکل یک گنبد کوچک تعبیه شده است. این مناره در سال های اخیر توسط سازمان میراث فرهنگی به زیبایی آراسته شده است.
این مناره باتوجه به اینکه قسمت‌های مختلفی از آن ۸۰ الی ۱۰۰ درصد تخریب شده بود به‌وسیله استاد «احمد همت یار» یکی از استادان برجسته رشته مرمت آثار باستانی،در سال ۱۳۸۵ سازمان میراث فرهنگی برای استحکام‌بخشی سازه – مقرنس کاری – مرمت گنبد مناره – پنجره‌ها و کاشی‌کاری تمام سطح مناره و راه‌پله‌ها اقدام کرده‌است.
یکی از بناهای عصر صفوی است که به دستور ظل السلطان، حاکم وقت اصفهان تخریب شد، عمارت نمکدان اصفهان، می باشد. کاخ نمکدان عمارت سه طبقه ای بود که با فاصله حدود ۱۵۰ متر از تالار آیینه خانه در سمت جنوب باغ سعادت آباد واقع بوده است. از آنجا که آیینه خانه تا زاینده رود تنها ۶۳ متر فاصله داشته، فاصله نمکدان تا رودخانه بیش از ۲۳۰ متر نبوده است. دلیل نامگذاری این بنا مشخص نیست. این وجه تسمیه شاید به دلیل شکل هندسی ویژه آن بوده یا شاید نان و نمکی که شاه در آن با یکی از دشمنانش در زمان صلح خورده، اسم نمکدان را بر این کاخ نشانده است. این عمارت هشت گوش، به دلیل ارتفاع زیادی که داشته، چشم انداز مناسبی از قسمت های مختلف اصفهان داشته است. از سمت شمال رو به رودخانه زاینده رود، از سمت جنوب، کوه صفه و باغ‌های مشرف به آن و از سمت شرق و غرب، باغ سعادت آباد در چشم انداز این کاخ زیبا قرار داشته.
شاردن، سیاح فرانسوی توصیف دل انگیزی از این عمارت دارد: «... میان بناهای این باغ(سعادت آباد) کلاه فرنگی هشت‌ضلعی دو طبقه ای است که از مهتابی سراسری دور بنا آب فرو می ریزد، چنانکه اگر دست را از پنجره بیرون آورند در دم پر از آب می شود». در سال ۱۳۰۶ هجری قمری و در اوج دوره تخریب‌های ظل‌السلطانی، سرانجام نوبت به کاخ نمکدان هم رسید. ظاهرا ظل‌السلطان در این سال کاخ و بخشی از پیرامون آن را که جزو زمین‌های دولتی محسوب می‌شده در اختیار یکی از کارگزارانش به نام بنان‌الملک گذاشت به شرط آنکه آن را ویران سازد. امروزه اما از همین تل خاک و آجر هم چیزی باقی نمانده و همه خیابان، پارک، بنای مسکونی و اداری شده است. در حالی که پایه‌های محکم این کاخ و سایر بناهای سعادت‌آباد اکنون زیر بلوار آیینه‌خانه خفته است. احتمالا یکی از دلایلی را که نیز بعنوان انگیزه این تخریب‌ها برشمرده‌اند از جمله اینکه حکومت اصفهان به دلیل زیبایی آن طرفداران زیادی در میان شاهزادگان داشته و ظل‌السلطان خواسته به این روش رقبای خود را دلسرد کند. همچنین کسب استفاده مالی از فروش زمین‌های این ابنیه و نیز تصاحب تزئینات آنها جهت استفاده شخصی در منازل صاحب منصبان انگیزه‌های دیگری است.
مهدی بامداد در تحلیل این عمل زشت و وحشیانهٔ ظل‌السلطان نوشته‌است: قرن‌ها در ایران و در ممالک عقب‌افتاده رسم و معمول چنین بوده‌است که هر سلسله‌ای روی کار می‌آمد و زمامدار می‌شد، آثار سلف خود - یعنی آثار برجای‌مانده از سلسله‌های قبل از خود - را، به کلی از بین می‌برد و این عمل فقط ناشی از عدم رشد ملت و جهالت و خودخواهی سلسلهٔ بعدی بود. در سفرنامه حاج سیاح مطلبی بدین مضون آمده‌است که حاج سیاح علت تخریب بناها را از ظل السلطان می‌پرسد و وی نامه ناصرالدین شاه را نشان می‌دهد که با تأکید خواستار تخریب تمامی اماکن باقی مانده از دوران صفویان است. سفرنامه حاج سیاح - به تصحیح علی دهباشی
